آنچه که لازم است عرض بکنم - که از همه‌ی این مطالب مهمتر است - نسبت حوزه‌های علمیه است با انقلاب و نظام اسلامی. هیچ کس در عالم روحانیت، اگر انصاف و خرد را میزان قرار بدهد، نمیتواند خودش را از نظام اسلامی جدا بگیرد. نظام اسلامی یک امکان عظیمی را در اختیار داعیان الی‌اللّه و مبلّغان اسلام قرار داده… این فرصت تا امروز کِی برای روحانیت وجود داشته؟
علاوه بر این، ابزارهای تسهیل‌کننده، مثل رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست
۰۵
آبان ۹۵
تمرینات کاربردی صرفی بر روی آیات مشکله قرآن کریم (روح الله راسل) پاسخ قسمت چهارم الی ششم
روح الله راسل
علمی صرف تمرینات محصولات پایه 1 دروس حوزوی جزوه
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام به شما دوستان طلبگی تا اجتهادی و عذرخواهی به خاطر تأخیری که در انتشار پاسخ تمرینات ایجاد شد. امروز در این مطلب پاسخ پرسشهای چهارم الی ششم از تمرینات صرفی بر روی آیات مشکله قرآن را خدمت شما دوستان تقدیم میکنیم. ضمنا از تحقیقات و پژوهش های شما دوستان که در بخش نظرات آنها را منعکس کرده اید هم کمال تشکر را داریم.
دانلود نسخه قابل چاپ
پاسخ سؤال چهارم
المیزان
قوله: «فَأَلْقِهْ» بسکونِ الهاءِ وصلاً و وقفًا فی جمیعِ القِراءاتِ و هی هاءُ السَّکتِ[یعنی «هاء سکت» است نه «ضمیر» و «هاء سکت» ساکن است؛ ضمناً مفعول به محذوف است: فألقِه الکتابَ].
اعراب القرآن و بیانه(درویش)
«ألقِه» فعل أمر و فاعل مستتر و مفعول به.[یعنی هاء ضمیر است و خلافاً للقیاس ساکن شده].
التبیان فی اعراب القرآن(عکبری، ابوالبقاء)
ذیل این آیه ساکت است اما ذیل آیه 75 آل عمران که اختلاف قرائات در «یُؤَدِّه» را طرح کرده اینگونه می نویسد:
یُؤَدِّهِ: فیه خمس قراءات.
1. کسر الهاء و صلتها بیاء فی اللفظ، و قد ذکرنا علّة هذا فی أول الکتاب.
2. کسر الهاء من غیر یاء، اکتفى بالکسرة عن الیاء لدلالتها علیها، و لأنّ الأصل ألّا یزاد على الهاء شیء، کبقیة الضمائر.
3. إسکان الهاء و ذلک أنه أجرى الوصل مجرى الوقف و هو ضعیف، و حقّ هاء الضمیر الحرکة، و إنما تسکّن هاء السکت.
4. ضمّ الهاء، وصلتها بواو فی اللفظ على تبیین الهاء المضمومة بالواو لأنّها من جنس الضمة کما بیّنت المکسورة بالیاء.
5. ضمّ الهاء من غیر واو لدلالة الضمة علیها و لأنّه الأصل و یجوز تحقیق الهمزة و إبدالها واوا للضمة قبلها.
کتب ساکت
الجدول، البحر المحیط، کنز الدقائق، جوامع الجامع، التحریر و التنویر
جمع بندی:
آنچه موافق اصل است این است که این «هاء» را «سکت» بدانیم(مانند المیزان) اما کسانی که آن را «هاء ضمیر» می دانند علت سکون آن را این می دانند که جاری مجرای حالت وقف شده، یعنی به این مناسبت که در حال وقف ساکن می شود در حال وصل هم ساکنش کرده اند.
پاسخ سؤال پنجم
پاسخ دو سؤال
پاسخ1: در ریشه این کلمه می توان این احتمالات را مطرح کرد:
1. (رجه)+مفعول به محذوف+ و أخاهُ: چنین ریشه ای در المعجم الوسیط نیست.
2. (رجو) یا (رجی)+ ـه: رجی در المعجم الوسیط نداریم. اما ریشه «رجو» داریم: أرجَتِ الأمرَ: أرجَأهُ.
3. (رجأ)+ ـه: أرجأ الأمرَ: أخَّرَه و أجَّلَه.
پس می تواند (رجو) یا (رجأ) باشد به معنای «أخِّر»(به تأخیر انداز)
پاسخ 2: اگر «هاء سکت» باشد که موافق اصل است(هاء سکت در انتهای فعل امر برای تأکید می آید و ساکن است) در این صورت مفعول به محذوف است: أرجِه ایّاه[أی أمرَهُ] و أخاهُ.(مجاز حذف)
این قول المیزان است.(و هو المختار)
المیزان: أرجه بسکون الهاء أمر من الإرجاء بمعنى التأخیر و الهاء للسکت أی أخره و أخاه.
اگر «هاء ضمیر» باشد علی خلاف القیاس ساکن شده.
اما اقوال سایرین
الجدول
(أرجه) فعل أمر مبنیّ على السکون الظاهر على الهمزة المحذوفة للتخفیف أصله أرجئ [پاورقی: أو مبنیّ على حذف حرف العلّة إن کان الفعل معتلّا کما تشیر کتب اللغة] و (الهاء) ضمیر مفعول به.
کشاف
قالوا: أرجئه و أخاه، و معنى أرجئه و أخاه أخرهما و أصدرهما عنک، حتى ترى رأیک فیهما و تدبر أمرهما. و قیل: احبسهما.
و قرئ: أرجئه، بالهمزة. و أرجه، من أرجأه و أرجاه.
جوامع الجامع
«قالُوا أَرْجِهْ» أی أخّره «وَ أَخاهُ» ... قرئ: «أرجئه» بالهمزة، و أرجأه و أرجاه لغتان.
پاسخ سؤال ششم
در اصل اینگونه بوده است: لکن انا اقولُ هو الله ربی.
«لکن انا» با هم ترکیب شده: «لکنّا»
«اقولُ» هم حذف شده چراکه در زبان عربی دو ماده «قول» و «اراده» کثیراً حذف می شوند، مانند 4 آیه ذیل:
﴿وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقینَ غَیْرَ بَعیدٍ * هذا ما تُوعَدُونَ لِکُلِّ أَوَّابٍ حَفیظٍ﴾(ق، 31 و 32)
التقدیر: یقال لهم «هذا» .
﴿وَ لَوْ تَرى إِذْ یَتَوَفَّى الَّذینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَةُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَریق﴾(انفال، 50)
وَ ذُوقُوا معطوف على یَضْرِبُونَ على إرادة القول: أى و یقولون ذوقوا عَذابَ الْحَرِیق .
﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ﴾(مائده، 6) إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ کقوله ﴿ فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیم﴾(نحل، 98) و کقولک: إذا ضربت غلامک فهوّن علیه، فی أن المراد إرادة الفعل.
دانلود نسخه قابل چاپ
مطالب مرتبط:
آخرین مطالب برگزیده
