بسم الله الرحمن الرحیم

دانش رجال یکی از دانش های مورد نیاز و ضروری در کار فقهی

از آنجا که یکی از منابع مهم و اصلی استنباط احکام شرعی احادیث رسول الله و اهل بیت ایشان علیهم السلام می باشد؛ و این احادیث تا یک زمان سینه به سینه و توسط افرادی منتقل شده است که اصطلاحاً به آن ها راوی می گویند؛ تا به ما رسیده است و از یک زمانی به بعد هم کتاب هایی که فقها و بزرگان شیعه جمع آوری می کردند به شکل کتاب نقل می شده است؛ لذا بررسی وضعیت افرادی که این احادیث یا این کتاب ها را نقل کرده اند برای بررسی میزان اعتماد به یک حدیث یا یک کتاب بسیار امر مهم و ضروری ای است.

دانش رجال در یک بخش به احوال این راویان که در یک سلسله سندی روایات را برای ما نقل کرده اند می پردازد و در بخش دیگری به صحت و سقم نسخه هایی از کتاب های حدیثی که الان در دست ما موجود است می پردازد که به این بخش دوم بررسی فهرستی می گویند.

امروزه با نعمت نرم افزارهای علوم اسلامی آشنایی به دانش های اسلامی سهولتی یافته است ولی متأُسفانه برخی از این دانش ها مثل دانش رجال مغفول مانده است و اکثر طلاب علوم دینی تا قبل از مقطع درس خارج فقط با یک سری قواعد رجالی آشنا می شوند و عملا اولین تجربه نحوه یک عملیات رجالی در برسی یک روایت یا یک کتاب را در درس خارج تجربه می کنند؛

کلاسی توسط یکی از اساتید مدرسه معصومیه (س) و با حضور طلبه های مدرسه معصومیه (س) تحت عنوان آشنایی با کار رجالی و بررسی فهرستی چند کتاب در طی نیم سال دوم سال تحصیلی 97-96 در 53 جلسه برگزاری گردید که فایل های آن در کانالی در پیام رسان سروش آپلود شده است و در ذیل نحوه کار با این فایل ها و فعالیت های کلاسی مورد نیاز برای گوش دادن به فایل های این کلاس تقدیم عزیزان می شود.

“مباحثات حدیثی  و  کتاب شناخت”

«بررسی برخی روات و جریان های روایی و آشنایی با کار فهرستی»

استاد: حجت الاسلام و المسلمین سید علی موسوی (زید عزه)

1. منابع

رجال

منبع 1: نرم افزار درایه النور

منبع 2: نرم افزار رجال الشیعه

فهرست

منبع : خاتمه مستدرک

برخی کارهای محدث نوری را بررسی خواهیم کرد.

حدیث

منبع : برخی ابواب اصول کافی

2 مراحل کار

گام اول:  بررسی 4 باب از کتاب العشره اصول کافی

کتاب اصول کافی چند بخش دارد، یک بخش بخشی است که به آداب معاشرت و نوع مناسبات اجتماعی بر میگردد؛ چون احتمالا دیگر شما سراغ این قسمت نمی روید؛ به همین قسمت می پردازیم.

یک مقدار وارد روایات کتاب العشره می شویم. برای کسانی که می خواهند کار فرهنگی بکنند و دغدغه ها تربیتی دارند کتاب العشره کتاب مناسبی است. از باب اول شروع می کنیم.

راوی های حدیث را شما اجمالا بررسی می کنید.

4 باب زیر کار شد:

1. بَابُ مَا یَجِبُ مِنَ الْمُعَاشَرَة

2. بَابُ إِخْبَارِ الرَّجُلِ أَخَاهُ بِحُبِّه‏

3. بَابُ التَّسْلِیمِ عَلَى النِّسَاء

4. بَابُ التَّسْلِیمِ عَلى‏ أَهْلِ الْمِلَل‏

کتاب العشره کتابی است که دعواساز نیست؛ به خاطر همین می خواهم از یک نقطه ای با روات کمتر مناقشه برانگیز شروع بکنیم.

در اینجا رجال روایت را در نرم افزار درایه می بینید البته نه با تفصیل زیاد؛ بعد صوت ها را گوش بدهید.

گام دوم:  بررسی لیسی از راوی های جریان های مختلف

وارد مطالعه لیستی از افراد از جریان های مختلف حدیثی می شویم.

شما ترجمه افراد را از نرم افزار درایه و رجال شیعه می بینید و در کلاس بیان می کنید و مباحثه می کنیم.

قسمتی از ترجمه که نرم افزار درایه در برگه ترجمه آورده شده خوانده می شود؛ اگر جایی ترجمه ای را ناقص آورد از قسمت متن وارد می شویم و آن شماره از ترجمه را کامل می خوانیم.

جریانات زیر در کلاس بررسی شد

1. جریان فقها

زراره – محمد بن مسلم – این ابی عمیر

2. جریان فطحیه

ابن فضال – ابن بکیر

3. جریان خط غلو

جابر بن یزید جعفی – محمد بن سنان – مفضل بن عمر - ابالخطاب – ابوسمینه – یونس بن ظبیان

4. جریان عقل گرا

هشام بن حکم – یونس بن عبدالرحمن – فضل بن شاذان

در اینجا ترجمه اشخاص را به طور کامل از بخش ترجمه در نرم افزار درایه می بینید؛ بعد صوت ها را گوش بدهید.

گام سوم:  رفتن سراغ خاتمه مستدرک

یک سری کتاب هایی در بررسی ها بر می خوریم که لازم است بیشتر با آن کار کنیم. یا یک کتاب هایی در کار طلبگی ما مورد نیازمان خواهد بود.

در اینجا با کتابشناسی و نسخه شناسی و نحوه بررسی صحت یک کتاب یا نسخه آشنا می شویم.

کتاب های زیر در کلاس خوانده شد. (به همین ترتیب بررسی شد و شماره ها مربوط به شماره هایی است که حاجی نوری در مستدرک زده است):

1- کتاب الجعفریات: و یعرف فی کتب الرجال بالأشعثیات

25- کتاب دعائم الإسلام للقاضی نعمان بن أبی عبد اللّه المصری.

40- کتاب مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة

2- کتاب درست

3- أصل زید الزرّاد

5- کتاب عاصم بن حمید

6-  أصل زید النرسی

43- کتاب الفقه المنسوب إلى مولانا الرضا علیه السّلام

ابتدا سراغ متن کتاب می روید و روایت اول که معمولا سند کتاب را ذکر کرده و همچنین آخر کتاب را می بینید.

بعد متن حاجی نوری را به نحو کامل بخوانید به نحوی که بتوانید کل متن را  ارائه سریع بدهید.

 لینک کانال سروش

https://sapp.ir/rejalvafehrest