طلبگی تا اجتهاد

بسم الله الرحمن الرحیم

در این مطلب، مبحث تأکید از توابع را بر اساس کتاب گرانبهای صمدیه خدمت شما دوستان تقدیم مینماییم. شایان ذکر است این شرح توسط استاد پورمدنی بیان شده است.

دریافت

الثالث: التاکید و هو تابع یفید تقریر متبوعه او(عطف به تقریر) شمولَ الحکم لاَفراده [و اجزائه هم میگفت بهتر بود!] و هو اما لفظىٌّ و هو اللفظُ المکررُ او معنوىٌّ و الفاظه النفس و العین و یُطابقان المؤکَّدَ(متبوع) فى غیرِ التثنیه و هما فیها(تثنیه) کالجمع(فقط در صیغه خود نفس و عین و نه در ضمایر) تقول جائنى زیدٌ نفسُه و الزیدان انفسُهما و الزیدون انفسُهم و کِلا و کلتا لمثنى(للمثنی که معرفه است بهتر است) و کل و جمیع و عامّه لغیره(مثنی) من ذى اجزاءٍ یصح افتراقها و لو حکما نحو اشتریت العبد کله و یتصل بضمیر مطابق للمؤکد(1) و قد یُتَّبع(تابع آورده میشود) کل باجمع و اَخَواته.
مسئلتان: لا یُؤکد النکرهُ الاّ مع الفائده و مِن ثم اِمتنع رایتُ رجلاً نفسُه و جاز اشتریتُ عبدا کله و اذا اُکِّد المرفوعُ المتصل بارزا او مستترا بالنفس و العین فبعدَ(متعلق به اُکِّدَ محذوف) المنفصل نحو قوموا انتم انفسکم و قم انت نفسک.

(1) این قید برای کل و جمیع و عامه است البته میتوان به التأکید معنوی هم زد.

تعریف تأکید: 
تابعی است که به دو منظور استعمال میشود:
    1. برای تقریر و تأکید و تثبیت متبوعش
            § جاء زیدٌ زیدٌ 
            در این مثال ممکن است برای مخاطب این توهم ایجاد شود که خود زید نیامده است زیرا مثلا زید انسان بسیار مهمی است یا احتمال آمدنش بسیار کم است که با تأکید این توهم بر طرف میشود.
    2. برای فهماندن شمول حکم بر تمام افراد یا اجزای متبوعش استعمال میشود.
            § سجد الملائکة کلّهم 
            در این مثال شمول حکم برای افراد متبوع است که کل تأکید برای ملائکه است و توهمی که در این مورد ممکن است برای مخاطب ایجاد شود این است که ممکن است همه سجده نکرده باشند که با قید کلهم به این معناست که واقعا همه سجده کرده اند و به عبارت دیگر دفع توهم عدم شمول میشود.
            § اکلتُ السَّمکةَ کُلَّه (تمام یک ماهی را خوردم)
            در این مثال شمول حکم برای اجزاء متبوع است.

تأکید نکره در صورتی جایز است که مفید فایده ای باشد. لذا جمله رأیتُ رجلاً نفسَه غلط است ولی جمله اشتریتُ عبداً کلَّه صحیح است.
اگر بخواهیم ضمیر متصل مرفوعی را به سبب نفس و عین تأکید کنیم ابتدا باید آن را به سبب ضمیر منفصل مرفوعی تأکید کنیم.
            § ضربتَ انت نفسُک 
            تاء در ضربتَ را تأکید کرده ایم که هم انت تأکید است و هم نفس که اختلاف است بین اینکه انت تأکید معنوی است یا لفظی که البته ثمره ای هم ندارد.