طلبگی تا اجتهاد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تبریز، مسئله مزاج یکی از مسائلی است که در انتخاب همسر باید در نظر گرفته شود. البته دیگر مسائل مانند کفویت(سنخیت) در ایمان، اعتقادات و اخلاق و همچنین شرایط خانوادگی و ... نیز بسیار مهم بوده، حتی قبل از ورود به مسئله مزاج شناسی فرد باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد. چرا که ما معتقد به انتخاب بسیار دقیق و عاقلانه و پس از آن زندگی عاشقانه و عاقلانه هستیم.
در انتخاب همسر باید چشم ها را کاملا باز کرد و دقیق نگریست و پس از ازدواج چشم ها را باید تمام بست....البته این ضرب المثل به طور صد در صد مورد تایید شرع مقدس نمی باشد. چرا که آیات و روایات فراوانی دال بر مراقبت و مدیریت شرعی زندگی بر اساس فرامین اسلامی رسیده که می بایست در قالب سبک زندگی اسلامی تدوین گشته و مورد مطالعه دقیق و پیاده سازی در نظام خانواده باشیم. که این وظیفه مهم بر عهده حوزه و روحانیت است؛  مثلا در قرآن کریم، خداوند متعال دستور می دهد: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ» (1) / ای کسانی که ایمان آورده‏اید! خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگها هستند، نگاهدارید.
خداوند در این آیه به مؤمنان دستور می دهد خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن انسان ها و سنگ ها هستند نگهدارند؛ نگهداری خانواده، به تعلیم و تربیت و امر به معروف و نهی از منکر و همچنین فراهم ساختن محیطی پاک و خالی از هر گونه آلودگی، است. این برنامه‏ای می باشد که باید از نخستین سنگ بنای خانواده، یعنی از مقدّمات ازدواج، و سپس نخستین لحظه تولد فرزند آغاز گردد.(2)
*با ذکر چند مثال، علت اهمیت تطابق مزاج زن و مرد مشخص می شود.
*مثال اول: همانطور که می دانید «گرم مزاجان» افرادی فعــال و پر جنب و جوش هستند و «سردمزاجان» افرادی کند و بیحال هستند(3). حال اگر زن و شوهر دارای مزاج مختلف باشند به سختی می توانند همدیگر را تحمل کنند. این مسئله در مورد دو دوست هم صادق است. در زندگی خوابگاهی یا حجره نشینی طلاب، فراوان مشاهده شده است که افراد دارای مزاج مختلف نمی توانند همدیگر را تحمل کنند و معمولا به رفتار همدیگر واکنش تند نشان می دهند. فرد فعال و پرانرژی از فرد فعال و پر انرژی خوشش می آید. تصور کنید زن و شوهر برای یک مهمانی دعوت شده اند. زن مزاج سرد دارد و شوهر بسیار گرم است. شوهر بعلت گرم مزاج بودنش فوراً سر و وضع خود را مرتب کرده و آماده رفتن می شود. اما زن به علت سرد مزاج بودنش بسیار کند عمل کرده و شوهر مدت زیادی منتظر می ماند تا زن آماده رفتن شود. حال اگر از این سنخ تضاد ها در زندگی زیاد باشد، به مرور زمان عشق و علاقه زوجین را نسبت به هم کم خواهد کرد.
*مثال دوم: همانطــور که گفته شد افراد صفراوی(گرم و خشک) حافظه خوبی دارند و تیزهوش هستند(4)، این افراد باید با هم سنخ خود یعنی افراد دارای مزاج گرم و خشک ازدواج کنند. چون درصورت عدم رعایت تطابق مزاجی این افراد قادر به درک یکدیگر نخواهند بود.
*مثال سوم: دمــوی مزاجان(گرم و تر) دارای روحیه شاد ، خوش مشرب و اجتماعی هستند(5) . حال تصورکنید چنین فردی با یک فرد سوداوی(سرد و خشک) ازدواج کند. فرد سوداوی گوشه گیر بوده، تمایلی به شرکت در اجتماعات ندارد . این دو نفر به علت تقابل مزاجی که دارند نمی توانند باهم کنار بیایند .
*مثال چهارم: یکی از خصوصیات بلغمی مزاجان، خونســـردی و بی خیالی آنها درحوادث و مشکلات است (6). حال اگر یک طرف بلغمی(سرد و تر) باشد و طرف دیگر گرم باشد یک طرف همیشه در اضطراب خواهد بود و طرف دیگر بی خیال. فرد گرم مزاج از بی خیالی طرف مقابلش خسته می شود و این وضعیت در درازمدت باعث تنفر و انزجار او از طرف مقابلش خواهدشد. متقابلا فرد سرد مزاج (بلغمی) نیز فرد گرم مزاج را به خاطر اضطراب و عجول بودنش سرزنش میکند.
نکته: بدون در نظر گرفتن مزاج نیز می توان به این تطابق رسید. ولی با مزاج شناسی کار بسیار آسان می شود و شناخت بهتر صورت می گیرد. چون در مزاج شناسی از خصوصیات بدنی نیز می توان کمک گرفت و به حالات روانی افراد پی برد . پیش تر گفته شد که مزاج ذکور نسبت به اناث گرم تر و خشک تر است. به همین جهت در عالم انسانی، زنان, پیرو و دنباله رو مردان هستند. علائم سرد مزاجی در زنان غلبه دارد و بعلت این تفاوت مزاجی ، مدیران و رؤسای عالم اکثرا مردها هستند. در خانواده نیز همینطور است و مدیر خانواده مرد است. حال اگر زنی را دیدید که مدیر شده است و توانایی این کار را هم دارد بدانید که حتماً گرم مزاج است.
البته نکته بسیار مهم این است که انسان می تواند با تهذیب نفس و اراده تا حدود زیادی نواقص و اشکالات خود را تعدیل و اصلاح کند و البته پس از ازدواج هم با اطلاع از اینکه بسیاری از رفتارها و واکنش های طرف مقابل بر اساس مزاج اوست و عمدی در کار نیست می توان به آرامش و تفاهم بیشتری دست یافت. همچنین می بایست با مراجعه به متخصص طب سنتی، با تشخصی مرد و زن طبق دستورالعمل های تعدیل و اصلاح مزاج عمل کرد که این امر نه تنها برای زوجینی که تطابق مزاجی ندارند مفید بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است، بلکه حتی برای آن زوجینی که تطابق مزاجی دارند نیز فایده داشته و تضمین کننده سلامت آن هاست. چرا که مزاج معتدل یعنی سلامتی و اصلاح و تعدیل مزاج یعنی درمان.
پی نوشت:
1.قرآن کریم، سوره مبارکه تحریم، آیه 6
2.مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه،  تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374، ج24، ص287.
3.دکتر ابوالحبیب، شناخت طبایع، جلد 1، ص 37.
4.همان.
5.همان.
6.همان.
رضا صادقیان